Tarım ve Orman Bakanlığı 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile gıda ve yem güvenilirliğini, halk sağlığı, bitki ve hayvan sağlığı ile hayvan ıslahı ve refahını, tüketici menfaatleri ile çevrenin korunması da dikkate alınarak korumak ve sağlamayı amaçlamaktadır.
Bu amaç ile tüketici menfaatlerini gıda mevzuatının bir parçası olan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ve ürün tebliğlerinin etiketleme bölümlerine uygunluk ve tüketicinin gıda ile ilgili olarak doğru bilgilendirilmesi ve yanıltılmaması için gıda işletmelerinde gıda etiketlerinin kontrolü, ulusal ve yerel televizyon ve radyo yayınlarını, sosyal medya gibi uzaktan iletişim araçlarındaki reklam ve tanıtımlarını da içerecek şekilde resmi kontrol gerçekleştirmektedir.
Etiket: Gıdanın ambalajının veya kabının üzerine yazılmış, basılmış, şablon ile basılmış, işaretlenmiş, kabartma ile işlenmiş, soğuk baskı ile basılmış, yapıştırılmış veya iliştirilmiş olan herhangi bir işareti, markayı, damgayı, resimli veya diğer tanımlayıcı unsurları,
Etiketleme: Gıdaya eşlik eden veya atıfta bulunan herhangi bir ambalaj, belge, bildirim veya etiket üzerinde yer alan, gıda ile ilgili herhangi bir yazı, bilgi, ticari marka, resimli unsur veya işaretleri,
tanımlar ile piyasaya arz edilen gıdanın tüketici tarafından ne aldığını bilinmesi hedeflenmektedir.
Gıda işletmeleri gıda hakkında zorunlu bilgilendirme ile son tüketiciye sağlanması gereken bilgileri, ile bir etiket veya gıdaya eşlik eden diğer materyal veya modern teknoloji araçları ile sözlü iletişimi de kapsayan diğer araçlar vasıtasıyla son tüketiciye sunulan ve gıda ile ilgili olan gıda hakkında bilgilendirmeyi sağlanmak zorundadır.
Hazır ambalajlı gıda tüm etiketleme ile ilgili zorunlu bilgiler yer alması gerekirken, doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş olan gıdalarda bazı bilgilerin yer alması gerekmektedir. Aynı zamanda doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş olan gıdalar hariç olmak üzere zorunlu bilgilerin tümü gıdanın (dökme ürünler dahil) satış yerlerine sevk edilmesi sırasında beraberinde yer alması gerekmektedir.
Etiket üzerinde bulunması gereken "Zorunlu bilgiler" ise aşağıda açıklanmıştır.
a) Gıdanın adı; ürün tebliğlerinden gelebilir "yoğurt" ve "sucuk" gibi, aynı zamanda "tarhana" gibi halk arasında alışılagelen ad veya geleneksel adlandırma kullanılabilir. Eğer bunlar yok ise ürünü tanımlayıcı bir ad kullanılabilir.
b) İçindekiler; ürün içeriğinde en çok bulunan bileşenden en aza doğru sıralama halinde tüm bileşenlerin verilmesi gerekmektedir.
c) Alerjiye veya İntoleransa Neden Olan Belirli Madde veya Ürünlerin Bildirimi; ürün içeriğinde yer alan 'gluten (Çölyak hastalarının etkiler)', fındık, fıstık, deniz kabukluları, kereviz gibi alerjiye veya intoleransa neden olan bileşenler vurgulanarak belirtilmelidir.
d) Belirli bileşenlerin veya bileşen gruplarının miktarının belirtilmesi; ürün adında sıfat tamlaması gibi yer alan veya etiketinde resmi bulunan bileşenin miktarı belirtilmelidir. "Antep Fıstıklı Çikolata" da antep fıstığı oranın yüzde biçimde vermesi gerekmektedir.
e) Gıdanın net miktarı; hacim ve ağırlık birimleri olarak verilmesi gerekmektedir. Sıvı ürünlerde hacim ölçüleri, katı ürünlerde ise ağırlık ölçü bilimleri kullanılmalıdır.
f) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi;
- Son Tüketim Tarihi (STT); Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu yüzden kısa bir süre sonra insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel olan gıdalarda
- Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) ise; ilgili tarihten sonra mikrobiyolojik açından bozulmayan insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmeyen ama kalitesi değişen ürünlere verilmektedir.
- Dondurulduğu Tarih: Dondurulmuş ürünlerde yazılması gerekmektedir.
g) Özel muhafaza ve/veya kullanım koşulları; etiket üzerinde son tüketim tarihi, tavsiye edilen tüketim tarihi gibi tarihlerin yanında veya yakınında yer alması gereken ürün saklanırken uyulması gereken sıcaklı ve ortam koşulları ifade eden bilgidir. Zeytinyağı ve bal gibi ürünlerde güneş ışığına mahsur kalmasın, peynir, yoğurt gibi ürünlerde buzdolabında saklayın, margarin gibi ürünlerde +14 derece altında saklayın gibi ifadelerdir.
h) Gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi; gıda işletmesi (marka sahibi), üretici, ithalatçı, dağıtıcı ve pazarlayan, vb. ifadelerle açıklanan gıda işletmecisinin adı/ünvanı ve adresinin yazılması gerekmektedir.
i) İşletme kayıt numarası veya tanımlama işareti; Bakanlığımızın gıda işletmelerinin faaliyet konusuna göre kayıt ve onay numaraları vermektedir. İlimizde "TR-34-K-sayı" olarak işletme kayıt numaraları, "TR-34-sayı" oval şekil içinde de onay numaraları verilmektedir.
j) Menşe ülke; ürünün menşei ülkesi belirtilmek zorundadır. Ürünün ana bileşeni ya da içeriğinde en çok bulunan bileşenin menşei ülkesi farklı olduğu durumda ana bileşenin menşei de belirtilir. İthal ürünlerde üretildiği ülke yazılması gerekmektedir.
k) Kullanım bilgisi; olmadığında gıdanın uygun şekilde tüketimi mümkün değilse, gıdanın kullanım talimatıdır. Hazır çorba gibi ürünün hazırlanması için verilen talimat kullanım bilgisidir.
l) Hacmen % 1,2'den fazla alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol derecesi; ürün içeriğinde alkollü ürünler dışında alkol miktarı belirtilen oranı geçerse alkol hacmen miktarı belirtilmesi gerekmektedir.
m) Beslenme bildirimi; ürünlerin 100g ve 100ml miktarları üzerinden tek bir bileşenden oluşmamış ise işlenmiş ve ambalajlı olan ürünlerde "Enerji", "Yağ", "Karbonhidrat" başta olmak üzere "lif", "protein", "tuz", "mineral" ve "vitaminler" bildirilmektedir.
Aynı zamanda zorunlu bilgilerin bildirim şekli
