Istanbul Il Tanıtımı

İlin Kimliği

Avrupa ve Asya kıtasını birbirinden ayıran İstanbul, Marmara Denizi ve Karadeniz'e kıyısı olan bir ilimizdir. İstanbul Boğazının iki yakasında yer almaktadır ve iki kıtada birden alanı olma yönünden tek şehir olma özelliğine sahiptir. Türkiye'nin kuzeybatısında, Marmara Bölgesi'nin Kocaeli-Çatalca bölümünde yer alan İstanbul, 31° kuzey paraleli ile 28° doğu meridyenleri arasındadır. Toprakları kuzeyde Karadeniz, doğuda Kocaeli, güneyde Marmara Denizi, Yalova ve Bursa, batıda Kırklareli ve Tekirdağ illeriyle çevrilidir. Kent ilk olarak Karadeniz'le Marmara'nın birleştiği boğazın güney ağzında ve Avrupa tarafından boğaza açılan dar bir koyun (Haliç) güneyindeki küçük bir yarımada üzerinde yerleşmiş, sonraki dönemlerde genişleyerek; Haliç'in kuzey kesimine (Galata-Beyoğlu) ve boğazın her iki yakasına da yayılarak büyümüştür. Boğaz, Haliç ve Marmara Denizi arasında kalan üçgen biçimli yarımada; günümüzde de kentin en canlı kesimidir. İstanbul'un eşsiz siluetini çizen anıtsal yapılar bu yarım ada üzerindedir. İstanbul adı M.S. IV. yüzyılın başlarında burayı adeta yeniden kurarak Roma İmparatorluğu'nun Roma'dan sonra en önemli kenti haline getiren İmparator Constantinus I'in adından gelmektedir. Uzun zaman Constantinus'un kenti anlamındaki "Konstantinopolis" adıyla anılan kent bir süre sonra yalnızca "Polis" diye anılmıştır. Kente ya da kente doğru anlamındaki "eis ten polin", zamanla "Stenbol", "Estenbul" gibi biçimler alarak sonunda "İstanbul"a dönüşmüştür.

Yüzey Şekilleri

İstanbul topraklarının büyük bir kesimi, yüksekliği az yayla özelliği taşımaktadır. Arazi vadilerde fazlaca yarılmış ve vadi tabanıyla yayla yüzeyi arasındaki yükselti farkı artmıştır. Bu derin vadilerden şimdiki boğazın ve Haliç'in yer aldığı alanlar, yakın bir Jeolojik çağda deniz sularının altında kalmıştır. İstanbul ilinde yüksek dağlara rastlanmamaktadır. Boğazın doğusundaki kesimler, batısından daha fazla yükseklik gösterir. Buralarda yapılarında bulunan kaya cinsinin dağınıklığı nedeniyle aşınmanın etkisinden kurtularak yayla yüzeyine göre epeyce yüksekte kalmış tepeler bulunmaktadır. Bu tepelerden en yükseği Kartal İlçesinin kuzeyindeki Aydos Dağı olup denizden yüksekliği 537 metredir. Bundan başka Anadolu Hisarının doğusundaki Alemdağ 442 m, Kadıköy'ün doğusundaki Kayışdağı 438 metre ile İstanbul ilinin yüksek tepeleri sayılmaktadır. Üsküdar-Şile yolu üzerindeki Çakaldağ'ın yüksekliği 400 metreye yaklaşmaktadır. Beykoz'un arkasındaki Karlıdağ 370 m, Kanlıca arkasındaki Göztepe 285 m yüksekliğe ulaşır. Üsküdar'ın doğusunda turistik önemi olan Büyük Çamlıca tepesi 268 m, Küçük Çamlıca Tepesi (229 m) diğer yüksek noktalardır. İstanbul Boğazı'nın doğusundaki engebeli duruma karşın batısında 250 m'yi geçmeyen küçük tepeler bulunmaktadır. Yükseklikler güneydoğudan, kuzeybatıya doğru gidildikçe azalmaktadır. Avrupa yakasındaki en yüksek nokta ise Istranca Dağlarının İstanbul'un kuzey batı kesimindeki 391 metre yüksekliğindeki uzantısıdır.

Akarsular

İstanbul İlinde büyük akarsu yoktur. En büyük akarsu aynı zamanda Kocaeli yarımadasının da en büyük akarsuyu olan Riva Çayı'dır. Güneydoğu-kuzeybatı doğrultusunda akan bu akarsu Beykoz İlçesinin Riva köyü yakınlarından Karadeniz'e dökülmektedir. Boğaza dökülen akarsuların en önemlileri Göksu ve Küçüksu ile batıdan dökülen İstinye deresi ve Büyükdere'dir. Bunlardan başka Haliç'e ulaşan Kağıthane ve Alibeyköy dereleri, Küçükçekmece gölüne dökülen Sazlıdere, Büyükçekmece Gölüne dökülen Karasu Deresi ve Terkos Gölüne dökülen Istıranca Deresi İlimizin başlıca akarsularıdır.

Göller

İstanbul'da önemli büyüklükte üç tane göl bulunmaktadır. Bunlar Büyükçekmece, Küçükçekmece, Terkos Gölleridir. En büyüğü olan Terkos Gölü (25 Km2), kentin 50 km uzağında Karadeniz kıyısındadır. Eski bir koyun denizden kumsal ve alçak bir setle ayrılması sonucu oluşmuştur. Küçükçekmece ve Büyükçekmece Gölleri Marmara kıyısındaki eski koyların önünün kıyı kordonu tarafından kapanıp kıyı gölüne (Lagün) dönüşmesiyle oluşmuşlardır. Büyükçekmece Gölü'nün denizle ilişkisi tam olarak kesilmiştir. Küçükçekmece Gölünün denizle ilişkisi tam olarak kesilmediği için suları yarı tuzludur.

Toprak Özellikleri

İstanbul ve çevresinde kahverengi orman, kireçsiz kahverengi orman ve kireçsiz orman toprakları yaygındır. Bunlar sığ olup, A ve C horizonlarına sahiptir. B horizonları çoğu zaman yoktur. Aşınmanın fazla olduğu yerlerde bu topraklarda ana kayanın yüzeye yaklaşması nedeniyle taşlılık görülmektedir. İstanbul İli'ndeki topraklarda erozyon, toprağın sığlığı, taşlılık, kayalık, drenaj ve tuzluluk gibi etkinlikleri değişen bitki yetişmesini ve tarımsal faaliyetleri sınırlayan bazı problemler bulunmaktadır. Yörenin kuzeyi ve platoları ile güney kıyı şeridinde oldukça kuvvetli bir podzolizasyon hakimdir ve bu durum gerek Belgrad Ormanında, gerek Karadeniz kıyı şeridi boyunca uzanan ve yer yer platoyu da örten gevşek Neojen depoları üzerinde meydana gelen toprak profillerinde açıkça görülmektedir. Buna karşılık yörenin Kocaeli kıyılarında Akdeniz Bölgesinin karakteristik toprak tipi olan Kırmızı Akdeniz Toprakları (Alfisoller), Trakya'nın Marmara kıyılarında ise daha çok killi ve marnlı ana kaya etkilerini yansıtan rendzina (Mollisol) toprak tipleri yaygındır.

Bitki Örtüsü

İlin doğal bitki örtüsünde kuzeye bakan yamaçlarla güneye bakan yamaçlar arasında farklılıklar görülmektedir. İlimizde Akdeniz bitki örtüsü önemli yer tutmaktadır. Akdeniz bitki örtüsü; Marmara Denizi kıyılarını, boğazların her iki yakasını ve adaları kaplamakta, ilin Karadeniz kıyılarınca da denizin uzantısının ulaştığı yerlere kadar yayılmaktadır. Maki toplulukları, kurakçıl orman bitkileri, ilin orta kesimlerindeki ormanlarda meşe türleri egemendir. Makiler, Karadeniz kıyılarında daha dar bir alana yayılmıştır. Kuzey batıya doğru gidildikçe makilikler azalmaya başlar. Kuzeye bakan yamaçlarda özellikle de Karadeniz kıyısına yakın kesimlerde kayın, gürgen, kestane gibi nemcil orman bitkileri görülür. Trakya kesiminin kıyı bölgelerinde yapraklarını döken çalılar ile beraber yer yer makiliklerde bulunmaktadır. Maki örtüsünün dışında kalan ormanla kaplı alanlarda meşe türleri hakimdir.

İklim

İklimi, Karadeniz ile Akdeniz arasında bir geçiş iklimi olup, Marmara Bölgesinin en çok yağış alan şehirlerinden birisidir. En düşük sıcaklık -11 derece, en yüksek sıcaklık + 40 derece, ortalama nispi nem oranı % 75'dir. Bütün aylar nemli geçtiği halde, Aralık-Ocak aylarında nem miktarı % 80-85 arasında en fazla nemli aylar olarak saptanmıştır. Kar yağışları az da olsa Aralık ve Mart ayları arasındaki dönemde olmaktadır.

Ulaşım

İstanbul ulaşım bakımından önemli bir düğüm noktasını oluşturmaktadır. Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri ile iki kıtadaki karayolları birbirine bağlanmıştır. İstanbul'u Avrupa'ya bağlayan karayolu Topkapı'dan başlayan Londra Asfaltı'dır. Londra Asfaltı, Haliç Köprüsü ve Boğaziçi Köprüsü ile Ankara Asfaltı'na bağlıdır. Böylece Asya ile Avrupa arasında karayolu ulaşımı sağlanmıştır. Bu bağlantı boğazdaki Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ile daha iyi bir duruma getirilmiştir. Sirkeci'den başlayan demir yolu İstanbul'u Avrupa ülkelerine, Haydar Paşa'dan başlayan demir yolu da Anadolu'ya ve Orta Doğuya bağlar. Sirkeci ve Haydarpaşa istasyonları İstanbul'u demir yoluyla Trakya ve Anadolu'daki bir çok şehir ve kasabalara bağlar. Bu iki istasyon yük ve yolcu taşımacılığı açısından ülke için önemli bir yere sahiptir. İstanbul limanları yerli yabancı, büyük küçük her çeşit deniz taşıtlarının geliş ve gidişleri bakımından Türkiye'nin en büyük ve en işlek limanıdır. İstanbul limanı Avrupa ve Asya kıtalarının birbirleri ile yakınlaştığı yerde işlek bir deniz yolu olan İstanbul Boğazı'nın Marmara'ya açılan tarafındadır. Hareketlilik, yük kapasitesi ve sevk edilen ürün çeşitliliği bakımından Türkiye'nin en büyük ve en işlek limanı olan İstanbul limanları, Anadolu Yakasında Haydarpaşa, Avrupa Yakasında Karaköy (Salı pazarı) limanları başta olmak üzere özel sektör tarafından işletilen irili ufaklı on tane limandan hizmet verilmektedir. Bu limanlardaki ağırlıklı yük cinslerini Haydarpaşa limanında; Konteyner, RO RO, dökme hububat demir çelik ürünleri, otomobil, İstanbul Salıpazarı limanında; tekstil ağırlıklı bavul ticareti ve kuru gıda, Mardaş limanında; hurda, demir, şeker, ahşap, kömür, kağıt, kargo, konteyner, kimyasal maddeler, tahıl ve kereste oluşturmaktadır. İstanbul'da Atatürk ve Sabiha Gökçen hava alanları bulunmakta olup, Atatürk hava alanından dünyanın en büyük ve en işlek hava alanlarıyla karşılıklı seferler düzenlenmektedir. Yine Atatürk ve Sabiha Gökçen hava alanları ile ülkemizin bir çok kenti arasında karşılıklı seferler düzenlenmektedir. Hava alanlarıyla yurtiçi ve yurt dışına önemli miktarlarda kargo taşımacılığı (yaş sebze, meyve, deniz ürünleri, ilaç ve tıbbi malzemeler vs) yapılmaktadır.

Turizm

Eşsiz coğrafi konumunun kazandırdığı doğal güzellikleri ve Dünyanın en eski kentlerinden biri olma özelliği gösteren İstanbul'da çok sayıda tarihsel yapılara yada anıtlara rastlanabilmektedir. İstanbul İli'nde gezilip görülmeye değer tarihi ve turistik yerler aşağıda isim olarak verilmiştir.
Saraylar, Köşkler ve Kasırlar : Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Çırağan Sarayı, Yıldız Sarayı, Küçüksu Kasrı, Aynalıkavak Kasrı, Ihlamur Kasrı, Maslak Kasırları Alayköşkü, Bağdat Köşkü, Beykoz Kasrı, İftariye Köşkü, Revan Köşkü, Tekfur Sarayı, Yerebatan Sarayı
Camiler : Ağa Camii, Ağalar Camii, Ahmetpaşa Camii, Altunizade Camii, Arap Camii, Atikalipaşa Camii, Ayasofya Camii, Ayazma Camii, Balipaşa Camii, Bebek Camii, Beylerbeyi Camii, Bodrum Camii, Cerrahpaşa Camii, Cihangir Camii, Çinili Camii, Çorlulu Alipaşa Camii, Davutpaşa Camii, Defterdar camii, Drahman Camii, Dolmabahçe Camii, Emirgan Camii, Eski Valide Camii, Eyüpsultan Camii, Fatih Camii, Fenari İsa Camii, Fethiye Camii, Fevziye Camii, Firuzağa Camii, Gül Camii, Hacı Evhad Camii,Haseki Camii, Hekimoğlu Camii, Hırka-i Şerif Camii, İbrahim Paşa Camii, Kaptan paşa Camii, Kariye Camii, Hubyarbey Camii, Kasımpaşa Camii, KılıçAli Paşa Camii, Laleli Camii, Mecidiye Camii, Muradpaşa Camii, Nuruosmaniye Camii, Ortaköy Camii, Piyalepaşa Camii,Rüstempaşa Camii, Sadabad Camii, Selimiye Camii, Sinanpaşa Camii, Sokullu Mehmetpaşa Camii, Sultanahmet Camii, Süleymaniye Camii, Şehzade Camii, Şemsipaşa Camii, Teşvikiye Camii, Nusretiye Camii, Valide Sultan Camii, Yavuz Selim Camii, Yeni Cami, Yeraltı CamiiYıldız Camii, Zeynep Sultan Camii
Türbeler : Abdülhamid I Türbesi, Abdülmecid Türbesi, Barbaros Türbesi, Beyazıd II Türbesi, Eyüp Sultan Türbesi, Fatih Türbesi, Gazi Osman Paşa Türbesi, Hürrem Sultan Türbesi, Kanuni Türbesi, Mahmud II Türbesi, Mehmed V Türbesi, Merkez Efendi Türbesi, Mimar Sinan Türbesi, Murad III Türbesi, Mustafa Reşit Paşa Türbesi, Selim II Türbesi, Sokullu Mehmet Paşa Türbesi, Sümbül Efendi Türbesi, Yavuz Selim Türbesi
Çeşmeler : Ahmet III Çeşmesi (Ayasofya), Ahmed III Çeşmesi (Üsküdar), Alman Çeşmesi, Emirgan Çeşmesi, Tophane Çeşmesi
Müzeler :  Arkeoloji Müzesi, Askeri Müze, Aşiyan Müzesi, Atatürk İnkilabı Müzesi, Çinili Köşk Fatih Müzesi, Deniz Müzesi, Eski Şark Eserleri Müzesi, Galata Mehlevihanesi( Divan Edebiyatı Müzesi), Mozaik Müzesi, Resim Heykel Müzesi, Türk İslam Eserleri Müzesi, Rumeli Hisarı, Yedikule, Anadolu Hisarı, Arcadius Sütunu, At Meydanı, Bab-ıali, Barbaros Anıtı, Beyazıt Kulesi, Binbirdirek Sarnıcı, Bozdoğan Su Kemeri, Çemberlitaş, Edirnekapı, Galata Kulesi, Gülhane Parkı, Hürriyet-i Ebediye Anıtı, İstanbul Surları, Kapalıçarşı, Kızkulesi, Kız Taşı, Mısır Çarşısı, Kuleli Kışlası, Örme Sütun, Sepetçi Kasrı.
''